Raty równe

Raty równe liczone metodą annuitetową to obecnie najczęściej wybierany sposób na spłacanie rat kredytowych. Raty liczone są wg wzoru, który do faktycznie wyliczonych miesięcznych odsetek dobiera ilość spłacanego kapitału w taki sposób, aby wielkość raty przez cały okres spłaty była taka sama.

Spłacanie rat równych liczonych metodą annuitetową jest łatwiejsza, ponieważ wystarczy uruchomić stałe zlecenie na swoim koncie i możemy zapomnieć o tym, że płacimy raty. Dodatkową zaletą takiego sposobu spłat jest większa dostępność kredytu. Przy tej samej wielkości kredytu i okresu kredytowania, rata równa (annuitetowa) zawsze będzie niższa niż pierwsza rata w przypadku kredytu spłacanego metodą rat malejących. Bank zawsze określa zdolność do spłacania rat na podstawie pierwszej raty.

Ilość odsetek przy kredycie spłacanym w ratach równych zawsze jest większa dla takiego samego okresu kredytowania niż w przypadku rat malejących. Dzieje się tak dlatego, ponieważ całe zadłużenie spłacamy później płacąc niższe raty przez pierwszą połowę okresu kredytowania. Później spłacony w czasie kapitał jest oprocentowany przez dłuższy czas i stąd w sumie płacimy większe odsetki. Zaletą jest fakt, że w zamian co miesiąc zostaje nam więcej gotówki na codzienne wydatki.

Poniżej podajemy o ile więcej odsetek musimy zapłacić spłacając kredyt w ratach równych w stosunku do odsetek spłacanych w ratach malejących.

Wielkości zostały policzone na przykładzie kredytu 100 tys. zł i oprocentowania 5%.

*Różnice są uzależnione od stopy procentowej stosowanej dla danego kredytu. Im niższe oprocentowanie tym mniejsze różnice w odsetkach dla rat równych i malejących.

Wzór na obliczenie wysokości raty równej (annuitetowej):

A – oznacza wysokość raty stałej – wartość szukana
S – wysokość kredytu
n – ilość rat
q – współczynnik obliczany ze wzoru: q = 1 + (r / m), gdzie "r" to oprocentowanie nominalne, a litera "m" oznacza ilość rat/kapitalizacji w okresie stopy procentowej. Ponieważ w zdecydowanej większości jest podawane oprocentowanie roczne, a raty płacimy co miesiąc, więc "m" najczęściej jest równe 12.

Raty malejące

Raty malejące składają się, podobnie jak raty liczone metodą annuitetową, z części kapitałowej i części odsetkowej. Część kapitałowa w ratach malejących jest stała przez cały okres spłacania kredytu. Wielkość części kapitałowej raty obliczamy dzieląc początkową wielkość kredytu przez ilość rat. Częścią zmienną w racie malejącej są odsetki miesięczne od niespłaconego jeszcze kapitału. Przykładowo wielkość pierwszej raty dla kredytu w wysokości 12 tys. zł zaciągniętego na 2 lata obliczamy dzieląc 12 tys. na 24 co daje 500 zł.

Do otrzymanej wartości dodajemy odsetki. Część odsetkową pierwszej raty miesięcznej obliczamy mnożąc kwotę kredytu przez 1/12 nominalnego oprocentowania rocznego. Jeżeli oprocentowanie roczne wynosi 6% to mnożymy kapitał przez 0,5% co daje 60 zł. Tak więc pierwsza rata kredytu na 12 tys. zł na okres 2 lat przy oprocentowaniu 6% w skali roku wyniesie 560 zł.

Aby obliczyć ostatnią ratę malejącą dodajemy 1/24 (przy 24 ratach) początkowego zadłużenia do odsetek od 1/24 zadłużenia, gdyż przez ostatni miesiąc odsetki naliczyły się tylko od ostatniej, 24 części niespłaconego kapitału. Ostatnia rata wyniesie 500zł + (500 zł * 0,5%) co daje 502 zł 50 gr.

Jeżeli prowizja jest wliczona do kredytu to kapitał początkowy należy powiększyć o prowizję i policzyć wysokość rat jak wyżej.

Sumę rat w kredycie malejącym obliczymy ze wzoru na sumę ciągu:

czyli

(560 zł + 502,50 zł)/2 * 24 = 12750 zł

Jeżeli od sumy rat odejmiemy kapitał początkowy to otrzymamy sumę nadpłacanych odsetek:

12750zł – 12000zł = 750 zł

Przy ratach równych w tym kredycie ilość odsetek wyniosłaby 764 zł i 34 gr.

Oprocentowanie zmienne

Oprocentowanie zmienne jest uzależnione od zmiennych wskaźników rynkowych. To oznacza, że bank w dniu podpisania umowy kredytowej nie gwarantuje kredytobiorcy, że w całym okresie obowiązywania umowy kredytowej oprocentowanie się nie zmieni. Zwykle bank dokłada do wskaźnika WIBOR^* swoją marżę. Comiesięczne oprocentowanie kredytu obliczane jest poprzez dodanie marży banku do wskaźnika WIBOR. Często bank w umowie kredytowej uzależnia zmianę oprocentowania od wewnętrznych rozporządzeń banku. Zwykle regulamin banku precyzuje, w jakich sytuacjach zarząd banku może podjąć decyzję o zmianie stóp procentowych. Najczęściej są to znaczne zmiany głównych wskaźników rynku finansowego. Jednak należy mieć na uwadze fakt, że bank zastrzega sobie możliwość zmiany oprocentowania a nie konieczność. Przy tak sformułowanej umowie zwykle banki podejmują decyzje o zmianie stóp procentowych gdy rosną stopy procentowe. Nie zawsze jednak podejmują decyzje o obniżeniu stóp procentowych, gdy przemawia za tym sytuacja na rynku finansowym.

Sztywne uzależnienie oprocentowania kredytu od wskaźnika WIBOR stosowane jest najczęściej przy wieloletnich kredytach mieszkaniowych. W przypadku kredytów samochodowych częściej stosuje się w umowach zapisy o możliwości zmiany oprocentowania w wypadku wystąpienia określonych czynników.

* W przypadku kredytów walutowych odpowiednio stosowane są: LIBOR i EURIBOR.

Oprocentowanie stałe

Zapis o oprocentowaniu stałym w umowie gwarantuje nam, że bank nie zmieni nominalnej stopy procentowej naszego kredytu przez cały okres kredytowania. Zwykle banki oferują możliwość wyboru stałego oprocentowania na kredyty krótkoterminowe. Maksymalny okres trwania takiego kredytu to 12 lub 24 miesiące. Zwykle jest to okres przewidywalny i bank oferujący kredyt ze stałą stopą procentową zakłada, że w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy rynek finansowy będzie względnie stabilny. Niewątpliwą zaletą dla banku w przypadku oprocentowania stałego jest uproszczony system naliczania i spłaty rat. Z drugiej strony kredytobiorca ma zagwarantowane, że koszty kredytu nie ulegną zmianie. Biorąc pod uwagę tendencje na polskim rynku finansowym w ostatnich kilku latach większe korzyści czerpali kredytobiorcy wybierający oprocentowanie zmienne. Z roku na rok stopy procentowe obniżają się i dodatkowo banki rywalizując ze sobą w walce o klienta obniżają marże i prowizje kredytowe.